| |
Köy Odaları
Eldeş köyün'de pek çok Anadolu köyünde olduğu gibi varlıklı ailelerin veya kişilerin yaptırdığı ve gelip geçen yolcuların veya tüccarların konakladığı misafir edildiği köylüyü bayramda düğünde bir araya getiren, oturulup sohbet edilen köy odaları geleneği vardı.
Günümüzde artık yok olmaya yüz tutmuş durumdaki köy odalarından hala bakımlı ve işlevini tamamen yitirmemiş olan iki üç oda eski işlevlerini tam olarak görmesede seyrekte olsa kullanılmaktadır.
Eldeş köyünde geçmişte sayıları hiçte azımsanmayacak kadar çok olan bu odaların bir kısmı ayakta ancak bazıları başka amaçlarla kullanılmakta, bazıları da oldukça yıpranmış ve ilgisizlikten yıkılmış durumdalar.
Köy odaları genellikle iki katlı üst kat bir misafirhane ve girişte ise ahır ve tuvaletten oluşurdu. Bazılarının önünde ise uygun büyüklükte bir avlusu genellikle olurdu. Odaların içi bakımlı temiz ve döşeli olurdu. İçlerinde mutlaka yatakları, sergisi, leğeni, ibriği, su testisi gibi gerekli eşyası bulunurdu. Tabiki birde ocağı ve sediri vardır.
Köye yolu düşenler, genellikle çerçiler, vaaz vermek için köyleri dolaşan hocalar, kalaycılar, bohcacılar, tuzcular, her zaman misafirin hizmetine açık olan bu odalara direkt olarak gelir ve yerleşir, oda sahibine ya da konu komşuya haber vermesine gerek kalmazdı. Çünkü o odayı yaptırıp misafirlerin kullanımına sunan hayırsever kişi veya aile zaten sürekli olarak odaya misafirin gelip gelmediğini kontrol eder, eğer misafirin geldiğini görürse gerekli hazırlığını yapar ve her öğünde misafirin önüne yemek çıkarırdı. Tabi kahve ve çayı da unutmadan. Tabiki atı arabası bineği varsa ahırda oda unutulmazdı yemlenirdi.
Köy odalarının işlevleri sadece yolcu ve misafir ağırlamak ile sınırlı değildi. Geçmiş dönemlerde kahvehane kültürü olmadığı için odalar aynı zamanda ileri gelenlerin büyüklerin oturup sohbet ettikleri, meseleleri istişare ettikleri zaman zaman dini ilimleri genç kuşaklara aktardıkları ve eğittikleri birer sosyal ve eğitsel yönüde vardı.
Bazı odalarda ise mukallitlikler yapılır, oyunlar çıkartırılır, değişik eğlenceler ve iddalara girişilir uzun kış gecelerinin kandil yada ocak ışığında keyfi çıkarılırdı. Düğünlerin ve bayramların vazgeçilmez mekanları olarak odalar yine çok aktif kullanılırdı. Topluca yemekler yenilir bayramlaşmalar yapılır. Düğün evinin kız yada oğlan evi olarak misafirleri kabul eder ve ağırlardı odalar. Düğün çalgıcıları oğlan evi olan odada gece gündüz çalar kaşık oyunları oynanır benzer kaşık oyunları ise kız evinin olduğu odada def eşliğinde kadınlar kendi aralarında söylediği türkü ve manilerin eşliğinde olurdu.
Eldeş köyünde son döneme kadar ulaşmış odalardan bazıları ise Hacı Ahmetlerin oda, Tıpırların oda, Arapların oda, Postellerin oda, Halil Ağaların oda Hacı Bekirlerin oda ve Dedefort un odadır.
Oda geleneği Eldeş köyünde kış aylarında günümüzde gençler tarafından eski işlevi olmamakla birlikte akşam oturmaları şeklinde seyrek olarakta olsa devam etmektedir. Bazı köy odalarında ise bayram yemekleri yenmeye devam ediyor.
Eldeş'te Günümüzde Bilinen Köy Odaları
1. Mecitlerin Oda. Günümüzde kullanılabilir durumda.
2. İbişlerin Oda.
3. Cicigözün Oda. Günümüzde kullanılabilir durumda.
4. Tufanların Oda
5. Altıparmağın Oda. Günümüzde kullanılabilir durumda.
6. Hacıahmetlerin Oda. Günümüzde kullanılabilir durumda.
7. Mahmutların Oda
8. Hacıbekirlerin Oda
9. Haceligilin Oda
10. Tıpırların Oda. Günümüzde kullanılabilir durumda.
11. Halilağaların Karabacakların Oda. Günümüzde kullanılabilir durumda.
12. Kedinin Oda
13. Hatıpların Oda
14. Cilbörtüğün Oda
15. Altılıgilin Oda
16. Arapların Oda
17. Eskiahmetlerin Oda
18. Tekiç Odası
19. Apanların Oda
Bugün bir nefeste 19 oda sayabiliyoruz ama günümüde odalar neredeyse işlevini tamamen yitirmek üzere. Buradan tarihe bir not düşmüş olmak tek tesellim.
|
Eldeş köyünün kültür yapısının en önemli yapıtaşlarından olan köy odaları artık günümüzde işlevini kaybetmeye yüz tutarken gündelik sosyal hayatımızdan diğer bazı değerlerimiz gibi sesiz sedasız çekilip gitmeye yüz tutmuş durumda. Dünü ve bu günü ile kısaca köy odalarımızı bu sayfamızda yad etmeye çalışacağım. Katkı ve katılımlarınızı bekliyorum.
Sayfa bilgisi ve kaynaklar:
